یادگیری در سفر
کلوت؛ بزرگترین شهر کلوخی دنیا
شهداد تا كرمان صد كیلومتر فاصله و تا شهر افسانه‌ای «كلوتها» 40 كیلومتر فاصله دارد. این منطقه در بین زمین شناسان به یکی از «قطب های گرمایی زمین» معروف است. همین خشكی كویر ممکن است گردشگران را از اروپای سبز به ایران بكشاند. شهداد كنونی به شكل مثلثی است كه رأس آن به طرف دره «كناران» و قاعده آن به سمت شرق در حوزه تكاب قرار گرفته است و به كلوتهای موازی حاشیه لوت منتهی می‌شود. این منطقه در ارتفاع 430 متری از سطح دریا قرار دارد. از سمت شرق فاصله آن تا دشت لوت حدود 30 كیلومتر و مشرف به جلگه‌ای است به نام تكاب كه بخش اصلی خبیص را تشكیل می‌دهد. آب دایمی شهداد از رودخانه «درختنگان» تأمین می‌شود. این رودخانه از ارتفاعات «هی‌نامان» سرچشمه می‌گیرد و از راه دره درختنگان عبور می‌كند؛ در مدخل تنگه «چهار فرسخ»، به طرف شمال منحرف می‌شود، سپس از طریق آبادی ابراهیم‌آباد به سوی لوت جریان می‌یابد. آب این رودخانه در زمستان فراوان و در تابستان كم می‌شود. در تنگه چهار فرسخ، شعبه‌ای از رودخانه درختنگان جدا شده و مستقیم رو به شرق، به طرف شهداد، جاری است.
در حاشیه غربی دشت لوت، جز در منطقه بم، هیچ مكانی به این اندازه از آب دایمی برخوردار نیست. به نظر می‌رسد كه از هزاران سال پیش، اطراف خبیص بزرگترین ناحیه برای تمركز جمعیت بوده است. اكنون، تنها وجود آب است كه مردم شهداد را به این منطقه پایبند كرده است.
زمینهای شهداد تمام پوشیده از باغهای مركبات و خرماست.
شهر افسانه‌ای کلوتها ، در غرب بیابان لوت، با موقعیت جغرافیایی N2947 تا N3050 و E5746 تا E5843 ،11هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و فاصله اش با شهداد تنها 40 كیلومتر است؛ این ابر شهر کلوخی دنیا، 80 کیلومتر عرض و 145 کیلومتر طول دارد و حدود 20 هزار سال قبل، با فرسایش آبی و بادى، به وجود آمده است. در کویر شهداد، 100 هکتار نمکزار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جاى دنیا مشابه آن نیست. در محدوده‌ای 30 هزار کیلومتری، در دل لوت، هیچ حیاتی وجود ندارد. در این شهر کسی زندگی نمی‌کند و هر چه هست سراسر سکوت و آرامش است. در آنجا هیچ گیاهی نمی‌روید و اساساً هیچ موجود زنده ای وجود نداردوبا گرمایی در حدود 70 در جه سانتیگراد بالای صفر ، به علت گرمای شدید باکتری‌ها نیز نمی توانند زندگی کنند.شاهد این ادعا جسد سالم گاوی است كه در زمستان سال ۱۳۶۵ در كویر لوت تلف شده است. پس از گذشت 15 سال از آن زمان، جسد این گاو – در حالی كه براثر نور شدید آفتاب خشك شده بود – بدون هیچ تغییری پیدا شد.
کلوت نام عوارضی طبیعی و جغرافیایی در بیابان لوت ایران است که در اثر سازو کار شگفت انگیز آب و باد و فرسایش زمین، پدید آمده‌اند. کلوتها پدیده‌ای منحصر به فرد و یکی از باشکوه‌ترین مناطق دیدنی و طبیعی جهان به شمار می‌روند. این مناظر اعجاب انگیز خلقت در رشته های ممتد و موازی در جهت شمال غربی به جنوب شرقی گسترده شده است. کلوت اسرارآمیزترین و ناشناخته ترین عارضه طبیعی در کل بیابان لوت و ایران است. در نسخ تاریخی کسی از داخل آن عبور نکرده و آنچه در مورد آن نگاشته شده جملگی از مناطق حاشیه آن است و کماکان برای ما بسیار ناشناخته است. علت این ناشناختگی 2 عارضا طبیعی در غرب و شرق لوت است. کلوتها در غرب و ریگستان بزرگ لوت در شرق 2 عاملی بودند که ارتباط مناطق غربی و شرقی لوت را محدود کرده بودند و هیچ مسافری از غرب به شرق لوت سفر نمیکرده است. تنها مسیری که از داخل دشت لوت عبور میکرده راه نو بوده که از بین این دو عارضه طبیعی و از میان هامادای لوت جایی که بغیر از چند چاله کوچک و شکست زمین عملا مانعی برای سفر به چشم نمیخورده است. در سالهای اخیر گروه کانون سبز فارس به سرپرستی آقای بهمن ایزدی موفق به عبور از شمال به جنوب کلوتها شده اند. شایان ذکر است تا کنون عبوری از شرق به غرب و یا بالاعکس در منطقه کلوتها گزارش نشده است.
کلوت‌های ایران بزرگترین عارضه دنیا هستند. آنجا شهری پر از ساختمان‌های کوتاه و بلند است. کلوتها در اثر فرسایش آبی و بادی طی هزاران سال شکل گرفته‌اند. کلوت ساختاری است از حرکت باد در دل نرم خاک کویر که در طول سالیان سال شکل گرفته است.نم باران اگر بر تن خشک کویر ببارد، خاکهای تل شده گرد سنگی را بر هم استوار کرده و سازه‌ای را به وجود آورده که گویی بنایی خشتی از تمدنی متعلق به ما قبل تاریخ است. رقص و موج شن‌ها در کوچه و دالان‌های کلوتها از یک طرف و سراب‌های زیبا دراین شهر افسانه‌ای تخیل انسان را به اوج می‌رساند و شاید از معدود سازه‌های بی نظیر طبیعت باشند که انسان در ساخت آن‌ها هیچ تاثیری نداشته و به دلیل وجود فرسایش دائمی همچنان در حال تغییر و تحول هستند.
گودترین نقطه ایران با ۵۶ متر ارتفاع از سطح دریا در این کلوتها قرار دارد. کلوت‌های شهداد یک عارضه طبیعی، بکر، زیبا و دیدنی می‌باشند که در اثر عوامل فرسایش طی سالیان دراز شکل گرفته و یک شهر افسانه‌ای را در دل دشت لوت بنا کرده که با گذر از دل این شهر کلوخی به رغم زیبایی‌های بکر طبیعی، وحشتی زیبا را در نگاه و دل هر رهگذری به تصویر می‌کشد.
در داخل این کلوتها و در فاصله ۲۰ کیلومتری آن منطقه ای عجیب تر به نام گندم بریان وجود دارد که طول این منطقه ۴۸ و عرض آن ۱۰ کیلومتر و مساحت تقریبی آن ۴۸۰ کیلومتر مربع می باشد. سطح این منطقه از گدازه‌های آتشفشانی سیاه رنگ پوشانده شده و رنگ تیره آن حرارت تابش خورشید را بیش از حد معمول جذب می کند.
برای رفتن به بزرگترین شهر کلوخی دنیا هم مجوز می خواهید، هم راه بلد. آنقدر این شهر بزرگ است و ساختمان‌هایش شبیه به هم که گمشدنت حتمی است. علاوه بر این که اگر بدون مجوز وارد این شهر شوید، مجرم محسوب می‌شوید.
