یادگیری در سفر
معرفی اماکن باستانی استان گلستان 3
دوره اسلامی :
بناهای این دوره با توجه به كاربری و عمكرد آن ها به دو دسته مذهبی و غیر مذهبی تقسیم می شوند و بر اساس این طبقه بندی به معرفی نمونه هایی از آن می پردازیم:
بناهای مذهبی :
مسجد جامع گرگان :
این مسجد در بازار سنتی و قدیمی نعلبندان در زمینی به مساحت 1600 متر مربع واقع شده است. بنای اصلی مسجد جامع متعلق به دوره سلجوقی است كه از این دوره تنها مناره آجری آن باقی مانده است كه دارای كتیبه ای به خط كوفی می باشد. در داخل مسجد بر دیوارهای ایوان غربی آن سنگ نبشته های زیادی نصب شده است. منبر قدیمی و تاریخی آن (كه تاریخ سال 859 و تاریخ 1018 ه.ق روی آن حك شده است) در ایوان غربی نگهداری می شود. این مسجد چندین بار مرمت شده است. از جمله در زمان شاه عباس اول (966، 1039 ه.ق) و دوم صفوی.
مدرسه عمادیه :
مدرسه عمادیه در محله قدیمی دربنو گرگان با فرم چهار ایوانی واقع شده است. زمان احداث مدرسه بر اساس شواهد وقف نامه های موجود در زمان صفویان بوده و در دوره های بعد نیز مرمت و بازسازی شده است. این بنا دارای نقشه چهار ایوانی می باشد و بر بالای طبقه دوم ایوان غربی آن گلدسته چوبی احداث شده كه جایگاه موذن است.
مدرسه و مسجد كریم ایشان :
این بنا در شرق كلاله، در روستای كریم ایشان و در مسیر جاده كلاله به مراوه تپه واقع شده و از آثار متعلق به دوره قاجار است. این بنا دارای یك حیاط چهارگوش و 23 حجره است. و دارای 2 گلدسته كوچك بر سردر و چهار گلدسته در چهار گوشه ساختمان است. تاریخ ساختمان مدرسه و مسجد كریم ایشان، سال 1328ه.ق است.
برج (گنبد) قابوس :
برج قابوس یكی از بی نظیرترین یادمان های برجسته معماری ایران در دوره اسلامی است كه در شمال شهر گنبد كاووس و در 3 كیلومتری بازمانده شهر قدیم جرجان مركز حكومت آل زیار قرار دارد. اثر مذكور كه بر روی تپه ای به بلندی 15 متر قرار گرفته است به سال 397 ه.ق به عنوان یادمان شمس المعالی قابوس بن وشمگیر ساخته شده است. ارتفاع این برج 55 متر و با احتساب بلندی تپه در مجموع به 70 متر از سطح زمین ارتفاع دارد. به فاصله 3 متر از پائین و حدود 2 متر از پائین قاعده مخروط و بر روی بدنه آجری آن دو ردیف كتیبه آجری به خط كوفی ساده نصب شده است كه بانی و تاریخ احداث آن را معرفی می نماید.
برج رادكان :
این برج در 24 كیلومتری جنوب كردكوی و بر فراز تپه ای بنا شده كه از موقعیت خاص طبیعی برخوردار است. برج مذكور به ارتفاع 37 متر به دستور اسپهبد ابوجعفر از شاهزادگان طبرستان و از فرمانروایان آخر سلسله باوندی در زمان زیاریان ساخته شده است. بر بالای این برج كتیبه ای به دو زبان پهلوی و كوفی دیده می شود كه استفاده از خط پهلوی راحتی چهار قرن بعد از ورود مسلمانان به این منطقه نشان می دهد.
امامزاده اسحاق (نور) :
این امامزاده كه به شكل كثیرالاضلاع ساخته شده است، در محله سرچشمه گرگان قرار دارد. این امامزاده دارای تزئینات آجری محراب گچبری و دو لنگه در قدیمی و صندوق چوبی نفیس است كه تاریخ 867 ه.ق در روی آن حك شده است. این بنا از بناهای قرن نهم ه.ق است.
امامزاده روشن آباد :
بنای امامزاده روشن آباد در حدود 15 كیلومتری بین راه گرگان و كردكوی در نزدیكی روستای سركلاته شموشك و دو رود محله و در وسط باغ مشجر و قبرستان واقع شده است. این بقعه دارای رواق و حرم چهارگوش و گنبد ساقه دار و مدور است. صندوق روی مرقد دارای تاریخ 879 ه.ق بوده و در دو لنگه نفیس آن نیز به 869 ه.ق است.
منبع تبیان
ادامه دارد …
