یادگیری در سفر
کارآفرینی زنان در دنیا (بخش اول)
نویسنده: زهرا گلیج (این مطلب در نشریه اقتصادی منتشر شده است.)
کارآفرینی نوعی ورود نوآورانه به دنیای کسب و کار است که با ریسک بسیاری توام است، اما مرزبندی جنسیتی برای آن قائل نیستند و دلیل تفکیک کارآفرینی به مردانه یا زنانه منظور از جهت برخی تفاوت‌های ظریف در نقش‌ها و شخصیت‌های این دو جنسیت است و گرنه تفاوت دیگری در کار نیست. اساس کارآفرینی ذهنی بوده و بر بستر ایده و فکر استوار است هر چه ایده خلاقانه و بکرتر باشد فعالیت کارآفرینانه تر و میزان موفقیت آن در اجرا بیشتر است. اما آنچه در دنیا به عنوان تفاوت کارآفرینی زنان و مردان است به فضای کسب و کار مربوط است و براساس گزارش‌هایی که بانک جهانی هر ساله استخراج و تحلیل می‌کند کشور به نسبت سهولت دسترسی به منابع و فضای کسب و کار مناسب در رتبه‌بندی بانک جهانی قرار گرفته و امتیاز دریافت می‌کنند و براساس امتیازدهی بانک جهانی در گزارش Doing Business در رده‌های مختلفی جای می‌گیرند. یکی از شاخص‌های رتبه‌بندی به وضعیت فضای کسب و کار زنان اختصاص دارد. براساس سهولت فضای کسب و کار تعدادی از کشورها در رتبه‌های بالاتری نسبت به سایرین قرار دارند این به معنای اینست که زنان در کشورهای دارای رتبه بهتر به فضای بهتری برای کارآفرینی و فعالیت اقتصادی دسترسی دارند و در کشورهای در رتبه پایین‌تر فضای کسب و کار و کارآفرینی برای زنان نامساعدتر است.
یکی از کشورهای دارای فضای کسب و کار مساعد برای زنان، کشور استرالیاست. ایران نیز از کشورهای دارای فضای نسبتاً نامساعدی برای کسب و کار زنان است. هر چند فضا و نگاه سنتی نسبت به کار کردن زنان در جامعه تغییر کرده است اما موانع دیگری در کسب و کار زنان وجود دارد که بسیاری از آنها به باورهای خود آنان مربوط است و اینکه بسیاری از زنان جامعه ایرانی هنوز نیروهای درونی خویش را آزاد نکرده و از اعتمادبنفس و عزت نفس لازم و کافی در این زمینه برخوردار نیستند و خود این امر عاملی است که سرعت حرکت آنان را در جامعه کُند می‌کند. زنان به دلیل ویژگی‌های رواشناختی و شخصیتی که دارند غالباً نه تنها در ایران درک درستی از خویش و توانمندی‌هایشان نداشته و از طرف دیگر قدرت ابراز توانمندی‌ها و اعتماد بنفس کمتری دارند. بانوان هر اندازه بیشتر بتوانند در جامعه با عزت نفس بیشتری حاضر شوند و رفتارهای قاطعانه‌تر و قوی‌تری داشته باشند فرصت‌های بیشتری در برابرشان ظاهر می‌شود. در عین حال خلاقیت زنان در ایده‌ها و انجام کارها و مدیریت بیشتر است و روابط عمومی بهتر و مناسب‌تری دارند. حال اگر شبکه ارتباطی قویتر و هدفمندتری نیز در کنار مدیریت خلاقانه داشته باشند درصد موفقیت بیشتری نیز دارند.
در میان کشورهای آسیایی بویژه آسیای شرقی که زنان در نقش‌های اجتماعی و اقتصادی خود پذیرفته شده‌اند مالزی زنان مدیر و کارآفرین خوبی دارد. از زمان نخست وزیری مهاتیر محمد که فضای مناسبی برای رشد بانوان به زنان این کشور داده شده است و برنامه‌ریزی دقیقی که در خصوص آموزش زنان و ترغیب آنان به تحصیل تا مدارج عالی فوق لیسانس و دکترا در رشته‌های مختلف فراهم شده بود شاهد ظهور کسب و کارهای موفقی در میان زنان این کشور هستیم. یکی از عواملی که به موفقیت زنان مالزی در کسب و کار کمک کرده است موضوع خودباوری و باور توانایی‌های خویش توسط آنان است. آموزش‌های پیوسته و مداومی که زنان مالزی در آن فضا قرار می‌گیرند و شبکه پیوسته‌ای که میان زنان کارآفرین در کشور مالزی وجود دارد که به صورت زنجیره به هم متصل هستند به بهبود فضای پیشرفت زنان در کسب و کار و کارآفرینی کمک می‌کند.
