یادگیری در سفر
جای عزت نفس را در کجای کارآفرینی باید جست؟
زهرا گلیج
در میان ویژگی‌های کارآفرینان ریسک پذیری، ایمان و توکل، پشتکار و مداومت، تسلیم ناپذیری، خلاقیت، تحمل ابهام، شهامت و جسارت ورود به کارهای جدید، پذیرش چالش و باور به توانایی حل چالش‌ها، قدرت حل مساله و عزت نفس از ویژگی‌های اصلی کارآفرینان است.
امروز می‌خواهم به صورت ریشه‌ای به این موضوع بپردازم و تاثیر این عامل را در کارآفرینی براساس مشاهدات و مطالعات و تجربیاتم بیان می‌کنم. همانطور که در مقالات قبلی درمورد تاثیر عوامل درونی برای موفقیت کارآفرینان بحث شد و اینکه کارآفرینان به دلیل نیروهای درونی قدرتمند و داشتن اعتماد بنفس و حس خود ارزشمندی به موفقیت و ثروت رسیدند. حس ارزشمندی یعنی باور به توانایی‌ها و توانمندی‌ها و نقاط قوت و با اینکه خداوند در طول مسیر من را هدایت می‌کند و من با توکل و توانایی فردی می‌توانم موفق بشوم و با چالش‌ها روبه رو بشوم و آنها را حل کنم. با این باور قدرتمند است که در دل سختی‌ها و مشکلات کارآفرین راه حل یافته و تسلیم نمی‌شود و بی وقفه به پیش می‌رود. حس عزت نفس با هر موفقیت تقویت می‌شود و هر هدف دست یافتنی که کارآفرین تعیین می‌کند و به آن می‌رسد این باور را که با نیروی ایمان به خداوند و نشان داده شدن راه در طول مسیر با هدایت‌ها و شهودی که دریافت می‌کند قویتر و محکم‌تر می‌کند و حس عزت نفس و ارزشمندی‌اش بیش از پیش تقویت و بهتر می‌شود.
حال بیایید موضوع را از آن روی دیگر سکه بررسی کنیم زمانی که یک فرد عزت نفس یا حس ارزشمندی پایینی دارد چه اتفاقاتی را تجربه می‌کند. فردی که فاقد عزت نفس است و برای خویش ارزش قائل نیست موفقیت چندانی را تجربه نخواهد کرد به دلیل نبود احساس لیاقت وقتی به موفقیتی می‌رسد به دلیل اینکه از درون خود را لایق آن موفقیت نمی‌داند به سرعت آن موفقیت را از دست می‌دهد و پس از از دست دادن آن موقعیت، موفقیت و جایگاه به آرامش خیال می‌رسد چون از درون خود را لایق آن موفقیت نمی‌دانست. باور نداشت که این موقعیت حق اوست بنابراین اتفاق بیرونی هم آن احساس درونی را ثابت می‌کند. پس وجود حس لیاقت، ارزش قائل بودن برای خود، تاثیرگذار بودن خویش در تخصص، حتی اعتقاد به تعریف و بیان نقاط قوت و توانایی‌های خویش همگی به اهمیت احساس ارزشمندی و عزت نفس مهر تایید می‌زند و وجود آن را ضروری می‌داند. یکی دیگر از مواردی که مصداق وجود عزت نفس است نیاز به تایید دیگران و وابسته بودن به توجه و تایید و تعریف دیگران است. افراد موفق و کارآفرین به دنبال دریافت تایید از دیگران نیستند چون وقتی هدفی را محقق میکنند و موفق می‌شوند از درون احساس رضایت و نشاط میکنند و این احساس رضایت درونی برایشان کفایت می‌کند و تلاشی برای کسب تعریف و تمجید از دیگران نیستند کما اینکه به دلیل نبود حس خلا درونی تعریف و تمجید زیادی هم از اطرافیان خود کسب میکنند.
وقتی از انگیزه‌های افراد برای موفقیت و کارآفرینی پرسیده می‌شود بسیاری از افرادی که عزت نفس پایینی دارند به این نکته اشاره میکنند که میخواهند ثروتمند شوند تا مشهور شوند و افراد زیادی به سراغشان بیایند. این نکته نیز به خوبی عدم وجود عزت نفس را به صورت ریشه‌ای در این افراد آشکار می‌کند که فرد به دلیل نداشتن احساس لیاقت و کمبود عزت نفس عمیق بدنبال کسب موفقیت و ثروت است تا با کسب ثروت به شهرت و نام آوری دست یابند در حالی که افراد بسیار موفق و ثروتمند و کارآفرین برای شخصیتی که پس از دستیابی به اهداف و موفقیت کسب میکنند لذت چالش‌های جدید و حل آن چالش را تجربه میکنند و عامل شهرت انگیزه آنان برای کسب موفقیت و کارآفرینی نیست.
برخی از افراد دارای عدم باور لیاقت به دلیل کسب احترام و ارزشمندی از طرف دیگران، مورد تایید و تمجید دیگران واقع شدن، انگیزه خویش را برای موفقیت، کارآفرینی و ثروت را این عامل بیان میکنند. این باور نشان از ضعیف ریشه‌ای و عمیق عزت نفس و عدم وجود باور لیاقت در فرد است بدین معنی که فرد خود را شایسته کسب آن موفقیت ندانسته مگر تایید دیگران را داشته باشد. و اگر از افراد کارآفرین درباره انگیزه کارآفرینی و موفقیتشان بپرسید به هیچ وجه به عوامل بیرونی اشاره نمی‌کنند. یک فرد کارآفرین به خاطر کسب رضایت درونی، شخصیت قدرتمند پس از نیل به موفقیت، کسب ثروت و استقلال مالی، استقلال طلبی و رئیس خود بودن این هدف را انتخاب می‌کند. افرادی که از حس ارزشمندی و عزت نفس بی بهره هستند به جای جستجوی عامل موفقیت در درون خویش آن را در عوامل بیرونی مانند تایید و تحسین و تمجید دیگران، شهرت طلبی، و سایر عوامل بیرونی می‌پردازند و در نتیجه به جایی هم نمی‌رسند. هرچند شناسایی باور لیاقت به عنوان اصلی‌ترین عامل موفقیت فرد گاهی اوقات آنقدر پنهان و مخفی است که تشخیص و شناسایی آن به راحتی ممکن نیست اما با تمرین و تقویت حس ارزشمندی، توجه به نقاط قوت و تایید آن، توجه و تکرار به یادآوری موفقیت‌های گذشته، تحسین و تکریم خود، دوست داشتن خویش با وجود اشتباهات و خطاها، تقویت حس ارزشمندی به دور از نسبت دادن به عوامل بیرونی همه به موفقیت فرد در تقویت حس ارزشمندی و عزت نفسش کمک می‌کند. باور عزت نفس مانند ستون و پایه و شالوده موفقیت‌های بعدی فرد است و اگر فردی به این باور تجهیز شود موفقیت‌های بزرگی را تجربه خواهد کرد.
